Puur anders Miranda van Dijk

“Lief zijn voor de aarde, de planten en dieren,” staat voorin mijn tuinboekje geschreven. Ik schreef het een jaar geleden al op, toen ik me aanmeldde voor de wachtlijst van een volkstuin. Maar hoe reëel is dat als je gaat tuinieren op een volkstuincomplex? En zeker als je een voorliefde hebt voor wildgroei en wilde bloemen oftewel in andermans ogen ‘onkruid’. De groenbemester Gele Mosterd leerde me een waardevolle les over eerlijkheid.

Ik ben opgegroeid met suiker. In mijn geboortedorp stond tot voor kort een suikerfabriek. Met het onlangs neerhalen van de grote roodbruine schoorsteen verdween een stuk geschiedenis. Mijn vader werkte bij de fabriek, net als mijn opa, oma en de vele vaders, moeders, opa’s en oma’s van mijn dorpsgenoten. De weeïge zoete lucht vermengd met ruwe klei die rondhing tijdens de suikerbietencampagne – de korte tijd waarin suikerbieten verwerkt werden-  was altijd een weg terug naar mijn jeugd. Ik heb de geur lang niet meer geroken. En ik weet niet of ik het nu mis.

“Je mag de gekkie van de groep zijn,” zei de vrouw, terwijl ze de inspiratiekaart liet zien voor het scherm. Ik glimlachte met een raar onrustig gevoel in mijn buik. Het was maar goed dat het eenrichtingsverkeer was deze readingsessie via facebook, want ik wist niet zo goed wat ik met deze uitspraak aan moest. Ik zag een clown voor me, een harlekijn, iemand die de groep vermaakt met humor en een lach. Een rol waar ik me niet in thuis voel. Als ik mezelf zou omschrijven, hebben de woorden serieus, een denker en gevoelig de overhand. Iemand die niet zoveel zegt, op de achtergrond aanwezig is, geen gezelschapsprater. Ik liet de uitspraak voor wat het was. Stiekem dacht ik dat ze vast de verkeerde kaart had getrokken. De waarheid achter deze uitspraak zou ik later leren. Via de wijze les van een Meidoorn.

De woorden kwamen niet. Ik vroeg me serieus af hoe dit nu kon gebeuren. Net nu ik mijn nieuwe collectie had gelanceerd. De nieuwsbrief was de deur uit. De site was live, het stond op Instagram en Facebook. Honderden mensen lazen nu mijn plannen dat ik elk kwartaal drie planten creëer. Elke maand eentje met een persoonlijke annotatie erbij. Een inzicht, een gedachte, een wijsheid. De verpakking lag vast. Het hele concept was in kannen en kruiken. Maar de woorden kwamen niet.

“Buxus groeit vrij langzaam en krijgt zelden de kans zich als boom te ontwikkelen.’

Het was vol. Erg vol in mijn tuin deze zomer. De strijd om het licht leverde lange stengels op. Net als prachtige bloemen in allerlei kleuren en heel veel bijen en hommels. De maagdenpalm die ik in het voorjaar had geplant viel weg in de schaduw van de kleurenpracht boven haar. Af en toe dook er een klein paars bloemetje op, maar opvallend was de plant niet. Ze liet het al welgevaren.

Voor de lente-editie van Present.Je.Kunst gebruikte ik mijn enorme stapel losgeknipte woorden om 15 kleine gedichten te schrijven. Achteraf zag ik dat ze bijna allemaal pasten in de dichtvorm Sixwordstories, een verhaal in slechts zes woorden. 

When women were birds. De laatste maanden vliegen de vragen mijn hoofd in, ze nestelen zich in mijn hoofd. Wat is klein en wat is groot? Hoe vast zitten mijn aannames hierover? Hoe wijds kan ik kijken en denken? Waar zit mijn stem? Mijn kracht? Ik schrijf, ik interview mezelf en tussendoor verschijnen werken uit mijn handen die zo intrigerend zijn dat ik er steeds opnieuw wat in zie. Ik laat elke keer los dat het niet vooraf een uitgedacht verhaal hoeft te zijn, maar mag ontstaan. Een voortdurend proces.Ik ben onwijs trots op deze werken en sta hand in hand met de andere ik die zo graag het weer naar beneden wil halen. Het is confronterend die ander in de ogen te kijken, vrienden te worden. Ik ben een schichtig vogeltje en tegelijkertijd een zeearend.

Dat moment waarop de resultaten van je speelsheid samenvallen... magisch 

Mijn kunstproject WHEN WOMEN WERE BIRDS is onder mijn huid gekropen. Het komt overal terug, waar ik ook ben. Eén van de manieren om het los te laten, is te creëren. Alleen mijn hoofd zit in de weg. Sinds een paar weken maak ik elke dag een collage met drie elementen als basis: vogels, vrouwen en (Maria)planten. Met slechts een klein stapeltje beeld, ontstaan de meest intrigerende verhaaltjes. Elke dag. Zonder moeite. Het verbaast me iedere keer weer.

Judith en ik hadden een speeldate ter voorbereiding van onze retraite Veldwerk & Grasgeheimen die in mei 2025 op de planning staat. Die woensdag zouden we elk in eigen atelier gaan experimenteren. Geen idee waar we naar op zoek waren, geen idee wat het zou opleveren. Riet, gras en een gepureerd sprookje stonden klaar bij mij. Ik scheurde een bladzijde lukraak uit een oud boek. Knipte wat woorden uit en mengde het door de pulp. Daar zat ik dan, ik had geen idee. Ik wilde wegblijven van het schepraam, bij velletjes scheppen. Dus begon ik de woorden weer op te vissen met gras. Ik doopte takjes, plakte gaten in rietstengels dicht, kneedde de pulp tot balletjes en raakte gefascineerd door de willekeur van de pulp. Het dwarrelde nog steeds rond als de sneeuw in een sneeuwbol, ik hoefde het alleen maar te op te vangen. Er bleef altijd wel iets plakken. Compleet willekeurig. Een woord, een vezel, een sliert pulp…

Zwijgers kun je altijd onderscheiden