Puur anders Miranda van Dijk

Weifelend stond ik in de vroege ochtend van de Open Dag onder de Plataan op het plein. Durf ik het vandaag aan? Moet ik het wel doen? Ik had een ontmoeting met de boom voorbereid in de vorm van een mini Verwonderworkshop, maar ik twijfelde over de uitvoering. Vaste tijdstippen, zelf mee als begeleider of gewoon de opdracht meegeven en alles loslaten. Durfde ik het aan om het een ontmoeting te noemen? Hier met publiek dat mij niet kent, mij niet volgt op sociale media.

‘Een groot gloeiend hart. Spontaan krullende mondhoeken. Ik hoef er niets voor te doen. Zucht. Zo fijn. Mijn hart vol van trots, mijn ogen vochtig. Ik vertel dat het me raakt, me blij maakt. Complimenten, de liefde stroomt over. Ik voel het overal in mijn lijf.Overal.Behalve in mijn hand achter mijn rug. Ik hoor haar proesten. Een lange ademteug voor mijn hand haar weer onderduwt. Ik wil haar niet. Ik wil haar niet horen. Niet nu. Niet nu ik zo vol liefde ben. Zo stralend, zo vol trots. Ik ben haar zo zat. Wat als mijn handen haar sluwheid konden breken? Haar hoofd vol kronkels kon verbrijzelen. Inmiddels blaast ze luchtbellen vol. Vanuit de donkere diepte stuurt ze zinnen naar de oppervlakte: ‘Waarom lukt het haar wel en mij niet? Wat die persoon maakt en verkoopt, is toch hetzelfde als jij.' Haar woorden worden mijn gedachten. Ik voel ze binnen sijpelen. Mijn hart vol vuur sist en rookt.Met een ruk draai ik me om, klaar om mijn gloeiende lijf op haar te storten. Voor eens en voor altijd haar te verzuipen in die diepe put vol afgunst. Het is precies het moment waar ze op wachtte, haar handen grijpen mijn enkels en sleuren me het water in. In paniek sla ik om me heen. Trap met mijn voeten wild, raak haar kuiten, een stomp in haar maag. Ik voel de pijn, de nagels op mijn armen. Tot ik me realiseer dat ik het ben die de vuisten incasseer. Mijn nagels in mijn eigen wangen zet. Ik open mijn samengeperste ogen en zie haar duistere blik vol zachtheid. Ik voel dat ik meedein met een stroming en zie waar ik ben nu de duistere diepte helder voor me schijnt.Hier op de onderstroom van jaloezie is alles stil en soepel. Voelt alles als vanzelf.  Zelfs ademhalen gaat makkelijk. Zo leeg. Zo voedend. Zo helder. Ik zie de wieren dansen op het zachte ritme van de stroming. Wieren die ik altijd aanzag als grijpende tentakels, haar middel om me weer onder te trekken in dat zwarte water. Voorzichtig pakt ze mijn hand en wijst naar iets op de modderige bodem. Onder die zompige laag ontdek ik oude zaaddozen die ik ooit wanhopig de rivier had ingegooid. Doosjes gevuld met ideeën verstopt onder een dikke laag onzekerheid. Sommige diep verzonken in grillige woordenklei van ‘dat doet iedereen toch al’ of 'zo uniek ben je niet’. Maar hier in de onderlaag van mijn eigen gedachten, voelt alles zo helemaal mij. Ik pak de zaaddozen op en laat het water ze zuiveren van al mijn verzonnen verhalen. Ze glimlacht, haar hart stralend, vol trots. Met de zaden in mijn overvolle handen trekt ze me naar de oppervlakte.  Ik sta op, plant de zaden aan de oever van het troebele water en wacht. Ik laat de onderstroom het werk doen.

‘Oh, hier ben je’‘Ja, hier ben ik ja’, zeg ik geïrriteerd, ‘Je kunt me beter uitleggen waar jij was. Ik bleef maar roepen, maar je antwoordde niet. En moet je nou zien hoe ik eruit zie’. Ze keek naar de krassen op mijn gezicht, mijn bebloede arm en de laars die vast was blijven zitten in de modder. Ze perste haar lippen op elkaar om een glimlach te onderdrukken. Ik zag de pretlichtjes in haar ogen en het maakte me razend.‘Het interesseert je echt niets hè dat ik ongerust ben dat jij hier ronddwaalt! Je sleurt me mee naar van alles en nog wat, maar ik ben er klaar mee. Ik heb genoeg van je. Van je wilde spelletjes in het bos. Je rare verhalen over planten, over gidsen, over rare wezens… Je verzint het! Je verzint het gewoon!‘  Haar mondhoeken zakken naar beneden. Ze veegt ruw het opkomende vocht uit haar ogen.‘Om wie ben je nou ongerust?' schreeuwt ze, 'om mij die de weg weet of om jezelf die volgepropt met angst en gepieker niet eens doorheeft dat je al thuis bent. Gewoon hier.’Haar woorden blijven hangen in een woeste stilte. Haar waarheid brandt op mijn opgelopen wonden. Ik kan de pijn niet meer te verdragen. Ik kan haar niet uitstaan. Ik draai me om en stamp van haar weg. Als ik even later voor het keukenraam sta om te kijken waar ze blijft, zie ik nog net een glimp van haar witte jurkje verdwijnen in het bos.‘Verdomme.’ Mijn vuist komt hard terecht op het aanrecht. Het meisje in het bos. Ik heb haar al zo vaak ontmoet. In dromen, in meditaties, als ik schrijf, tijdens de behandelingen voor mijn aanhoudende rugklachten. Altijd was ze op de vlucht of keek ze me angstig aan. Wie was ze? Voor wie rende ze weg? Ze voelde ongrijpbaar, een vorig leven ervaring, een onbekend familieverhaal, een archetype. Een verzinsel. Ja, wat was ze eigenlijk?Ik begon aan een script voor een roman. Al schrijvend probeerde ik achter haar verhaal te komen. Zo zocht ik naar inspirerende locaties waar haar verhaal zich afspeelde en werd verliefd op de natuur en rivier dichtbij huis. Ik zocht naar planten en bomen die ik wilde beschrijven, hun karakter, hun plantaardigheden en ontdekte midden in alle wetenschappelijke termen een boodschap voor mij. Ik zocht naar planttoepassingen en -rituelen uit vroeger tijden en vond antwoorden op vragen die ik niet wist dat ik ze had. Ik zocht naar de herkomst van mijn afkeer en angst voor bepaalde planten en vond de liefde. Ik zocht, ik onderzocht, ik huilde, ik ging dieper, nam zijwegen. Ik dwaalde door het bos van emoties. Ik werd geraakt door wat ik tegenkwam, vond inzichten, die ik omschreef en deelde. Door het meisje te zoeken, veranderde ik zelf. De bestseller is er nooit gekomen. Die roman met een cover van dat rennende meisje in het bos. Toch verdween ze niet uit mijn leven.Sterker nog, ik leerde haar steeds beter kennen. Waar ze eerst van me wegrende, vol angst, staat ze nu geregeld stil met grote ogen naar me te kijken. Dan praten we zonder woorden. Ik ga met haar mee het bos in, waar ze me de Lijsterbes, de braam of de bosaardbeien laat zien. Als ik in de natuur ben, voel ik dat ik bepaalde planten beter wil leren kennen. Alsof zij ze aanwijst. Altijd is er dan de twijfel. Dat alles een samengeraapt verzinsel is na alle films en boeken die ik heb gezien en gelezen. Dan voel ik me een strenge moeder die haar dochter naar beneden haalt. Je liegt, je verzint het. Maar ze blijft komen. Hoe boos ik ook op haar ben. Hoe hard ik ook tegen haar schreeuw. Hoe eigenwijs ik ook een andere kant op loop. Normaal wil zijn. Ze weet me altijd weer te vinden. Daar in de modderpoelen van het niet meer weten. Dan voel ik haar kleine handje op mijn schouder. Wringt ze haar kleine lijfje op mijn schoot, pakt ze mijn armen en slaat ze om haar heen. En wiegen we. Of huilen met diepe halen. Schreeuwen de vogels van hun takken. Of joelen als wolven. Niets wordt alles. Alles wordt samen één. We zijn één. En ik weet dat alles wat ik tot nu toe deed, alle verhalen die langskwamen, alle zoektochten, alle inzichten, alle onderzoeksmethoden die ik leerde, brachten me tot waar ik nu ben. Hier in de oneindige wildernis die ik ben.

De zon gaf al lange schaduwen over het land. Smalle kronkelige dijken na de drukte op de snelweg, nog maar het voorprogramma. Het bracht al wel de stemming erin daar op die eenzame parkeerplaats aan de rand van de Randstad. Het laatste stukje Zuid-Holland. Aan de overkant begint Noord-Brabant. Niemandsland. De rivier bepaalt hier de regels. Net als de bever.

De eerste keer dat ik de bloemen ontdekte van het Groot Hoefblad was mijn mening snel gevormd. Lelijk, grof, kaal, bruut. Ik had er geen goed woord voor over. Ik snapte wel waarom ze die grote bladeren maakte. Die bladeren vond ik echter fascinerend en ik creëerde mijn versie van het blad met een foto van een vrouw er op geprint voor mijn Sensitive Survivors project.

Waarom grijs, vroeg pas iemand aan mij. Ze had het over mijn fascinatie voor grijs in deze tijd van het jaar. Schoorvoetend gaf ik eerlijk antwoord: “uit frustratie”. De irritatie die ik voelde als ik verhalen las over winterdips, Blue Monday en de symboliek van de winter en seizoenen. Ik wilde een tegenhanger laten zien. De andere kant van alles wat ‘de anderen’ vertelden, beweerden en lieten zien en er nog succesvol mee waren ook. Daarom verzon ik tijdens een grijze, regenachtige dag The Beauty of Grey.  ‘De wereld’ moest weten dat er nog meer was dan de door de media gehypete depressieve stiltemaand.

Twee maanden geleden zette ik mezelf over heel veel angst, smoesjes en excuses heen. Ik droomde al heel lang van een atelier. Een plek waar ik in een bubbel kan, alles kan laten liggen en onbeperkt kan creëren. Tot dan toe werkte ik thuis aan de eettafel, maar het ging steeds meer wringen. Ik snakte naar ruimte, maar maakte mezelf wijs dat het teveel gevraagd was voor het kunstenaartje in mij en vooral te duur. Een vriendin schudde me wakker. 'Je houdt jezelf klein! Gun jezelf ruimte.' Het raakte me diep, want ze had gelijk. Die middag appte ik een lieve kunstenaar in het kunstenaarsbolwerk van mijn dorp. Via haar kwam ik bij dit plekje terecht wat ik nu deel. En wauw, ik wist niet dat een plek voor jezelf zoveel met je kon doen. Ik ben om. Wil niet meer zonder. En ik durf tekeningen te maken die ik altijd in mezelf verborgen hield. No regrets.

Aardbei, Maagdenpalm, Klaver… ze trekken mijn aandacht. Ik verzamel, schets en duik in de historie, hun pad vol gegeven symboliek. Het triggert me dat ze ergens voor staan wat ik niet in hun zie. Dus ga ik dieper, dieper in mezelf. Struinen door de ziel, ik weet de weg.

Even een half uurtje in de tuin of de hele dag in het bos, ik pak standaard mijn schetsboek erbij. 

Steeds sneller maar met zacht enthousiasme neemt de lente de leiding. Mijn stapel boeken vult zich met vers groen terwijl ik nog met bewondering geniet van de schoonheid die de winter bood. Maar ik ben klaar voor nieuwe tinten. Ook mijn herbarium verlangt naar groen.

Soms kan ik geraakt worden door een afbeelding uit een boek. Zoals deze bladzijdes uit een getijdeboek uit de Middeleeuwen.

Een dag later kan ik hierom lachen. Mijn getob, geduw, mijn getrek.“Het ziet er niet uit.”“Wat een tijdverspilling.”